การศึกษาในเมืองงอย/ການສຶກສາໃນເມືອງງອຍ/ Muang Ngoi Education systems

ປະຫວັດແຫ່ງຄວາມເປັນມາຂອງຊາວເມືອງງອຍ

(History of Muang ngoi's villagger)

ຫຼັງຈາກ ເມືອງວັງວຽງ ສາທາລະນະລັດ ປະຊາທິປະໄປ ປະຊາຊົນລາວ ເລີ່ມເຖິງຈຸດອີ່ມຕົວ ແລະ ໃກ້ຫຼຸດວິຖີດັ້ງເດີມຢູ່ໃນຊ່ວງເວລາບໍ່ກີ່ປີທີ່ຜ່ານມາ ນັກທ່ອງທ່ຽວແບ໊ກແພ໊ກຈື່ງເລີ່ມຫາສະຖານທີ່ງຽບສະຫງົບ ແລະ ເປັນທຳມະຊາດແຫ່ງໃໝ່ ຈົນກະທັ້ງໄດ້ໄປພົບ “ເມືອງງອຍ” ນັກທ່ອງທ່ຽວຊາວຕະເວັນຕົກຈື່ງເລີ່ມຍ້າຍໄປວິເວກທີ່ນັ້ນ.

ເຖີງຈະມີ ຣີສອຕ໌, ເຮືອນພັກຫຼາຍແຫ່ງຜຸດຂື້ນເພື່ອຮອງຮັບ ແຕ່ໂດຍລວມແລ້ວເມືອງງອຍຍັງຄົງສະພາບດັ້ງເດີມ ຄົງຄວາມງຽບສະຫງົບຄູ່ກັບວິຖີດັ້ງເດີມເອົາໄວ້ໄດ້ຢ່າງດີ ນັ້ນກໍ່ເພາະວ່າປະຊາຊົນກຽມພ້ອມທີ່ຈະຮັບຄວາມປ່ຽນແປງໄວ້ລ່ວງໜ້າແລ້ວ ໂດຍອາໄສປະກົດການ “ຝຣັ່ງບຸກເມືອງວັງວຽງ” ໄດ້ກາຍເປັນບົດຮຽນໃຫ່ພວກເຂົາສາມາດປັບຕົວຮັບມືກັບນັກທ່ອງທ່ຽວໄດ້ຢ່າງສະດວກ ແລະ ເໝາະສົມໂດຍທີ່ບໍ່ທີ່ປ່ຽນຕົວເອງ ແລະ ສະພາບຊຸມຊົນຈົນຂັດວິຖີຊີວິດພື້ນຖິ່ນ ແລະ ວັດທະນະທຳຮີດຄອງປະເພນີດັ້ງເດີມ. ຈະເຫັນໄດ້ຈາກການກິດຈະກຳຕ່າງໆ ຮອງຮັບນັກທ່ອງທ່ຽວຫຼາກຫຼາຍປະເພດໃຫ້ເຂົ້າສະພາບແວດລ້ອມເຊັ່ນ: ພູຜາປ່າດົງ ແລະ ເຮືອນພັກໂຮມສເຕຣ໌ເພື່ອສຳພັດວິຖີຊີວິດຊາວພື້ນເມືອງ. ເມືອງງອຍຕັ້ງຢູ່ລະຫວ່າງກາງໜ່ວຍພູຜານ້ອຍໃຫຍ່, ຊ່ວງໜ້າຝົນຈົນເຖິງລະດູໜາວຈື່ງມີເມກປົກຄຸມຢູ່ຕະຫຼອດທັ້ງວັນເຊື່ງຄ້າຍໆກັບປາກົດການທີ່ຍັກ ແລະ ເທວະດາປົກປ້ອງເມືອງນ້ອຍໆແຫ່ງໜື່ງ ເໝາະສຳຫຼັບນັກທ່ອງທ່ຽວສໄຕລ໌ທີ່ມັກຢູ່ແບບສະຫງົບ.

ເມືອງງອຍແຫ່ງນີ້ບໍ່ໄດ້ແມ່ນເມືອງໃໝ່ ແຕ່ມີປະຫວັດສາດຍ້ອນຫຼັງເມື່ອ 600 ປີ, ມັນເປັນພຽງແຕ່ຕົວເມືອງນ້ອຍໆ ຢູ່ພາຍໃຕ້ການປົກຄອງຂອງອານາຈັກລ້ານຊ້າງໂບຮານມາຕັ້ງແຕ່ສະໄໝເຈົ້າຟ້າງຸ່ມ ( ພ.ສ 1859 – 1936 ) ປະຖົມມະຫາກະສັດແຫ່ງລ້ານຊ້າງ.

ມີເລື່ອງເລົ່າຂານປາກຕໍ່ປາກກັນມາວ່າ ຊື່ເມືອງງອຍຕອນັ້ນໄດ້ຊື່ວ່າ “ທ້າວກາວອຍ”, ເຈົ້າພະຍາເມືອງໃນຍຸກຕົ້ນໆ. ຕອນແລກຊາວບ້ານເອີ້ນວ່າ ”ເມືອງທ້າວກາວອຍ“ ຕໍ່ມາເຫຼືອງແຕ່ “ເມືອງວອຍ” ກ່ອນຈະປ່ຽນມາເປັນ “ງອຍ” ແລະ ໃນທີ່ສຸດ (ງອຍແປວ່າ “ໃກ້ຈະຕົກ”). ເມືອງງອຍຖືວ່າເປັນເມືອງຍຸດທະສາດທາງທະຫານມາຕັ້ງແຕ່ຄັ້ງບູຮານນະການຕະຫຼອດມາ ຈົນມາເຖິງສະໄໝສົງຄາມອິນໂດຈີນ ແລະ ສົງຄາມລະຫວ່າງລັດຖະບານ, ຝ່າຍຂວາກັບປະຊາຊົນປະຕິວັດລາວ.

ເນື່ອງຈາກມີສາຍແມ່ນ້ຳອູສາຍນ້ຳທີ່ໃຫຍ່ແຫ່ງໜື່ງໃນລາວໄຫຼຜ່ານໜ້າເມືອງ ເຊິ່ງເປັນແມ່ນ້ຳທີ່ເຊື່ອມລະຫວ່າງເມືອງຜົ້ງສາລີ, ເມືອງຂວາທາງຕອນເໜືອກັບເມືອງຫຼວງພະບາງ, ຊື່ງເປັນເມືອງສູນກາງອຳນາດລັດ. ເມືອງງອຍຈື່ງເປັນທັ້ງເສັ້ນທາງຄົມມະນາຄົມທີ່ສຳຄັນ ແລະ ເປັນເສັ້ນທາງລຳລຽງພົນ, ຍຸດທະປັດໄຈທີ່ສະດວກທີ່ສຸດເມື່ອທຽບກັບທາງບົກ. ແຕ່ລະຝ່າຍຈື່ງພະຍາຍາມຍຶດເອົາເມືອງງອຍເປັນຖານທີ່ໝັ້ນໃຫ້ໄດ້ ຖ້າຫາກຍຶດບໍ່ໄດ້ກໍ່ຈະມັກທຳລາຍຖິ້ມເຊັ່ນ: ໃນຊ່ວງສົງຄາມກາງເມືອງລາວລະຫວ່າງປີ ພ.ສ 2496 – 2518, ຊ່ວງນັ້ນສະຫະລັດອາເມຣິກາໃຊ້ເຄື່ອງບິນຖິ້ມລະເລເບີດລົງໄປທີ່ຕົວເມືອງເພື່ອທຳລາຍຖານທີ່ໝັ້ນຂອງຝ່າຍຊ້າຍ ຊາວບ້ານຈື່ງໄດ້ອົບພະຍົບເຂົ້າໄປລົບຢູ່ໃນຖ້ຳກ່າງ ໃຊ້ຊີວິດຢູ່ໃນຖ້ຳເປັນເວລາຫຼາຍປີກວ່າສົງຄາມຈະສະຫງົບ.

ເມືອງງອຍຢູ່ຫ່າງຈາກຕົວເມືອງຫຼວງພະບາງໄປທາງທິດຕະເວັນອອກສ່ຽງເໜືອປະມານ 135 ກິໂລແມັດ, ກ່ອນໜ້ານີ້ໃຜຈະເດີນທາງໄປເມືອງງອຍມີວິທີດຽວຄື: ນັ່ງເຮືອເພາະບໍ່ມີຖະໜົນເຂົ້າເຖິງ ໂດຍຕ້ອງນັ່ງລົດຈາກຫຼວງພະບາງໄປຫາໜອງຂຽວໃຊ້ເວລາປະມານ 3 ຊົ່ວໂມງ, ຈາກນັ້ນກໍ່ລົງເຮືອຂື້ນມຸ່ງໜ້າເມືອທາງເໜືອເມືອຕາມລ້ອງແມ່ນ້ຳອູປະມານ 1 ຊົ່ວໂມງ, ແຕ່ຕອນນີ້ສາມາດນັ່ງລົດຕູ້ຫຼືລົດເມໄປໄດ້ແລ້ວ. ໃນຕົວເມືອງງອຍມີປະຊາກອນປະມານ 700 ຄົນ, 180 ຫຼັງຄາເຮືອນ ສ່ວນໃຫຍ່ຈະເປັນລາວລຸ່ມ, ສ່ວນຊຸມຊົນໃນຊົນນະບົດອອກໄປໂດຍຮອບຈະເປັນເຜົ່າມົ້ງ ແລະ ໃນກຸ່ມນີ້ແຍກຕົວອອກໄປອີກຫຼາຍຊົນເຜົ່າ.

ລາຍໄດ້ຫຼັກຂອງຊາວເມືອງສ່ວນຫຼາຍຈະມາຈາກຜົນຜະລິດກະເສດເປັນອັນດັບໜືື່ງ ຕໍ່ດ້ວຍຫາປາ ແລະ ຫັດຖະກຳ, ແຕ່ຫຼັງຈາກນັກທ່ອງທ່ຽວຕ່າງຊາດໂດຍສະເພາະຊາວຕະເວັນຕົກທີ່ແວະວຽນມາພັກເຊົາກັນຫຼາຍຂື້ນ ແລະ ເປັນເວລານານສົ່ງຜົນໃຫ້ລາຍໄດ້ ການທ່ອງທ່ຽວກໍ່ພຸ່ງຂື້ນໄປເປັນອັນດັບທີ່ສອງ, ໃນຊ່ວງລະດູໜາວບາງປີໄດ້ມີນັກທ່ອງທ່ຽວຫຼາວໝື່ນແສນຄົນແຫ່ກັນເຂົ້າໄປທ່ຽວຊົມຕົວເມືອງງອຍ.